Örgü İpi Çeşitleri ve Özellikleri

12 Nisan 2020

Hayvansal Örgü İpleri

Hayvansal örgü ipleri arasında Yün, Kaşmir, Alpaka, Merinos, Tiftik, Organik yün, İpek gibi çeşitler bulunuyor.

Yün Örgü İpi:

Yün ipliği kışlık giyim aksesuarları için mükemmel bir örgü ipidir. Yağmurda bile sıcacık bir his sunar ve şekil kaybetmeden yıllarca dayanabilir. Ayrıca lekelendiğinde kolayca temizlenebilir ve bu yüzden hem el örgüsü yapanlar hem de dünya çapında birçok örme makinesi bu doğal iplik elyafını diğerlerine tercih eder. Piyasadaki en yaygın iplik türü olan yün çeşitli koyun türlerinden elde edilir. Özellikle bazı yün türlerine alerjisi olan kişiler için pek doğru seçim olmasa da dayanıklılığı ve sıcak tutuşu ile favori örgü ipi seçeneğidir.

Yün Örgü İpi Çeşitleri

Dört farklı yün ipliği türü vardır. Bunlar;

Yün tipi ince
Yün tipi orta
Yün tipi uzun
Yün tipi çift katlı

Bazı yerel yün türleri de bulunmaktadır. Örneğin Shetland yünü, İskoçya'daki Shetland Adaları'nın küçük ve dayanıklı yerli koyunlarından elde edilir. İzlanda yünü yumuşak ve rustik iplik toplarıdır. Yıkanabilir yün, karmaşık lif katmanını ortadan kaldırmak için elektronik veya kimyasal olarak işlenmiş yündür.

Yün ipliği hem kış hem de yazlık giysiler örmek için kullanılır. Harika eşarplar, eldivenler, şapkalar, kazaklar ortaya çıkar. Yün sıcak tutmasının yanı sıra en sıcak iklimlerde bile serin tutma özelliğine sahiptir. Ayrıca yünün yangın önleyici özelliği de bulunur. Bu nedenle yangın battaniyelerinde yün kullanılmaktadır.

Kaşmir Yünü:

Dünyanın en değerli yünü kaşmir diyebiliriz. Dünyada kaşmirin % 60'ı Moğolistan, Çin ve Tibet'ten geliyor. Capra hircus ya da bilinen adıyla Kaşmir keçisi Afganistan, Hindistan, Pakistan, Çin ve Moğolistan'a özgü bir keçi türüdür. Capra Hircus en çok Asya’da -30C’lik kış ,+40C’lik yaz sıcakların yaşandığı step ikliminde yaşar. Dünyanın en değerli yününü yaratmasının nedeni de bu iklim şartlarında, keçinin kendini soğuktan korumak için ipeksi iç tüyü geliştirmesidir. Yumuşak ve yünlüdür, ancak koyun yünü kadar güçlü değildir. Diğer yünlere göre oldukça pahalı olan Kaşmir yününün pahalı olmasının en büyük nedeni yünü Kaşmir keçilerinden toplamanın oldukça zorlu bir süreç olmasıdır. Çok yumuşak olan kaşmir yünü biraz kaşıntılı ve bazı ciltler için alerjik olabilir. Çorap, eldiven, kazak gibi giysi ve aksesuarlar örmek için ideal bir seçimdir. Ayrıca Kaşmir insan saçından altı kat daha incedir.

Alpaka Yünü:

Bu yün Güney Amerika'da evcilleştirilmiş Alpaka isimli bir Lama türünden elde . Sıcacık his veren doğal bir yündür ve bu yüzden çoğunlukla kazak örmek için kullanılır. Diğer yün türlerine göre şeklini korumakta zorluk çıkarsa da, neredeyse ipek kadar yumuşaktır. Bu nedenle yıkama talimatlarına uyulması gerekir.

İki çeşit Alpaka ipliği vardır; Suri ve Huacaya. Alpaka yünü, yumuşak ve sıcak özellikleri sayesinde kışlık kıyafetlerin örülmesinde tercih edilir. Aynı zamanda normal yüne göre biraz daha pahalıdır.

Merinos Yünü:

Merinos yünü örgüler için yaygın olarak kullanılmaktadır. Merinos koyunlarından alınan bu yün çok yumuşaktır ve normal yün gibi alerjik reaksiyonlara neden olmaz. Kalın örgüler ve uzun süre şeklini koruyan örgüler elde etmek için ideal bir yün türüdür. Bu arada Merinos yünleri kırılmadan 20.000 kez bükülmeye dayanabilir.

Tiftik Yünü:

Tiftik, Angora keçisinden elde edilir. Oldukça yumuşak, dayanıklı ve göze çarpan bir parlaklığa sahiptir. Angora yünü ile Angora tavşanı yünü karıştırılmamalıdır. Tiftik yünü şahane bir yalıtım özelliğine sahiptir. Bu nedenle tüm mevsimler için rahatlıkla tercih edilebilir. Doğal olarak fiyatı da biraz yüksek olabilir.

Organik Yün:

Organik yün herhangi bir kimyasalla temas etmeden üretilen yündür. Yapay eklemesi yoktur ve sadece koyunlardan elde edilir. Hayvanlar yün için ilaca antibiyotiğe ya da benzer işlemlere maruz kalmamıştır. Organik yün iplikler sadece sıcak su ve deterjan ile temizlenir.

Organik ipliklerin çoğunluğu Merinos koyunlarından elde edilir ve bu yün çoğunlukla örme giysiler için kullanılır. Organik iplik üreten koyunların genellikle mutlu ve sağlıklı olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle bu yünü elde etme prosedürü de çevre dostudur. Diğer yünlere göre az miktarda olduğu için nispeten pahalı olabilir.

İpek İplik

İpek böceği kozalarından elde edilen ipek güçlü ve parlak bir örgü ipidir. Parlak bir görünüme sahip olan ipek cilt üzerinde kayar ve oldukça yumuşaktır. En pahalı iplik türü sayılan ipek serin hissi nedeniyle genellikle yazlık giysiler için tercih edilir. Kimi zaman fazla gergin olmadığı için başka liflerle de karıştırılarak üretilir.

Bitkisel Örgü İpleri:

Pamuk

Pamuk, pamuk bitkisinden elde edilir. Dünyanın birçok bölgesinde, özellikle sıcak iklime sahip yerlerde yetiştirilir. Dünyanın önde gelen pamuk üreticileri Çin, ABD ve Hindistan'dır. Oldukça dayanıklı ve nefes alabilir bir lif olan pamuk yazlık giysiler, kumaşlar, bezler örmek için idealdir. Pamuk suya konduğunda ağırlığının tam 27 katını emebilir. Bu nedenle pamuklu bir mayo ile yüzme havuzuna girmek iyi bir fikir olmayabilir.

Kenevir İpi:

Yakın tarihe kadar kenevir örgü ipi olarak kullanılmasa da artık günümüzde kullanılmaktadır. Dokusu inanılmaz derece de yumuşak olan doğal bir elyaftır. Aynı zamanda sağlam bir dikiş sunar. Kenevir ipliği çoğunlukla palto, balıkçı tipi kazak ve çizme çorapları yapmak için kullanılır. Kenevir bitkileri pamuğa kıyasla % 250'ye kadar daha fazla lif üretebilir.

Bambu İpi:

Doğal bir lif olan bambunun antinakteriyel özelliklere sahip olduğu düşünülüyor. Yumuşak kumaşlar ve örtüler için iyi bir seçim olabilir. Yüksek nefes alabilirliği göz önüne alındığında, Bambu yaz kıyafetleri veya kazaklar için de harika bir seçimdir. Ayrıca Bambu ipliğe dönüştürüldüğünde ipekten daha yumuşak olabilir.

Sentetik Elyaf Örgü İpleri

Akrilik

İnsan yapımı olan akrilik suni ve sentetik olup çoğu doğal ipten daha ucuz olması nedeniyle tercih edilir. Temizlemesi çok kolaydır ve amatör örgücüler için ideal olabilir. Örgüde deneyim kazandıktan sonra daha doğal liflere geçmenizde fayda vardır.

Yenilikçi İplikler

Yenilikçi iplikler farklı renk ve doku türlerinde olabilir. Herhangi bir örme giysiye güzel dokunuş katabilirler. Yapay iplik karışımlarından oluşan bu ipler ile inişli çıkışlı, engebeli modeller örmek ve suni kürk gibi dokular yaratmak için tercih edilebilir.